Ruski porządek
Chcąc zrozumieć, skąd się wzięła wojna na Ukrainie i co się teraz dzieje w Rosji, trzeba sięgnąć w przeszłość aż do rewolucji październikowej. Książka Felsztinskiego i Popowa „Od Dzierżyńskiego do Putina” nie jest jednak historią sowieckich i rosyjskich służb specjalnych, choć na nią z pozoru wygląda. Stanowi próbę wyprowadzenia obecnego stanu rzeczy z tradycji rządów ZSRR i Rosji, gdzie zmagania o władzę pomiędzy bezpieką a partią komunistyczną były stałym elementem. Raz dominowała jedna, raz druga strona, w latach przesileń za każdym razem towarzyszyły temu zagony trupów. To upodobanie do fizycznej likwidacji oponentów zakończyło się, choć nie całkiem, za rządów Chruszczowa ...
Macki i wielkie oczy
Ośmiornice i kałamarnice to stworzenia jakby z innej planety, ich macki wielokrotnie dostarczały inspiracji autorom science fiction. Książka „Monarchowie mórz” Danny Staaf, specjalistki od głowonogów, dowodzi jednak, że powstały na Ziemi, wzrosły i obrodziły setkami gatunków, pokonując wielkie wymierania, w tym te pod koniec paleozoiku i pod koniec mezozoiku. Zapewne w głębinach morskich łatwiej przetrwać uderzenie komety niż na otwartej powierzchni, ale odporność gatunkowa też ma swoje znaczenie. Książka Staaf to tyleż opowieść o dalekich przodkach dzisiejszych ośmiornic i kałamarnic, co o trudzie paleontologów, zmuszonych grzebać w skalnym rumoszu w poszukiwaniu dobrze odciśniętych okazów. To także praca o dzisiejszych zmaganiach biologów ...
Szał niebieskich ciał
Momentem przełomowym dla zespołu Maanam i jego wokalistki Kory stał się występ na festiwalu piosenki w Opolu w 1980 roku. Wtedy to po wykonaniu piosenek „Boskie Buenos” i „Żądza pieniądza” formacja Marka i Olgi Jackowskich znalazła się na ustach wszystkich, tak odmienne od festiwalowej rozlazłości było to wystąpienie. Dynamiczne, energetyczne, ciekawe pod względem muzycznym, dobrze zagrane i zaaranżowane – oczy wszystkich zwrócone były zwłaszcza na słabo znaną wcześniej wokalistkę. Wojciech Młynarski, który obserwował ten występ w TV, miał skomentować: - Świat się kończy! Z dnia na dzień Maanam został idolem zwłaszcza młodszych słuchaczy i już jako szeroko znany ruszył w trasy ...
Mrówki rządzą światem
Edward O. Wilson, światowej sławy myrmekolog (specjalista od mrówek), zajmuje się tymi owadami od ośmiu dekad. „Opowieści ze świata mrówek” traktują zarówno o obiektach jego badań i fascynacji, jak i o jego drodze życiowej. Wśród jego 30 książek oprócz traktatu „O naturze ludzkiej” była także autobiografia oraz powieść „Anthill” (Mrowisko). Za swe dzieła dwukrotnie otrzymał nagrodę Pulitzera. „To historia myrmekologii jako fizycznej i intelektualnej przygody”, napisał we wstępie do „Opowieści”. Nietrudno zrozumieć fascynację sędziwego badacza. Ponad 15 tysięcy zarejestrowanych gatunków, 150 mln lat ewolucji (pochodzą od os), 10 biliardów osobników na Ziemi (milion razy więcej niż ludzi, ale wagowo tyle samo), ...
Wszechświat jak żywy
„Wielki Wybuch był momentem narodzin Wszechświata, ale trafniejsze byłoby chyba stwierdzenie, że była to chwila jego poczęcia. Okres istnienia kosmicznej kuli ognia najtrafniej można porównać do rozwoju embrionalnego. (…) Od osiągnięcia wieku 380 tysięcy lat można go już uważać za dziecko, ponieważ zaczął się rozwijać jak istota ludzka, powoli dojrzewał i coraz bardziej przypominał znany nam kosmos.” Paul Murdin, astronom z Cambridge, widzi we Wszechświecie żywą istotę, a skoro tak, dozwolone jest napisanie jej biografii. „Po dzieciństwie i czasie dojrzewania rozpoczął się dłuższy etap, w którym Wszechświat przypomina dojrzałą, powoli starzejącą się osobę”, przekonuje w innym miejscu. Nieważne jednak, czym autor ...
Kosmos ostateczny
W 1930 roku brytyjski filozof i pisarz wydał utwór science fiction „Ostatni i Pierwsi Ludzie”, w którym przedstawił wyimaginowane dzieje ludzkości aż do ostatecznego sczeźnięcia rasy ludzkiej z powierzchni kosmosu. Siedem lat później, w przededniu II wojny światowej, poszerzył optykę: „Stwórca Gwiazd” to już dzieje całego Wszechświata od Big Bangu do smutnego końca, kiedy w rozdętej przestrzeni okrążać się będzie nieco żużelków z wypalonych gwiazd. Olaf Stapledon nie był wielkim znawcą astronomii, planety w jego kosmosie powstają wedle koncepcji z XVIII wieku, zakładającej, że gdy gwiazdy się mijają w bliskiej odległości, jedna z nich wyrywa z drugiej strugę substancji, która po ...
