Zagraj to jeszcze raz, Andy
W drugiej swojej powieści Andy Weir, który po sukcesie „Marsjanina” przeszedł na zawodowstwo, kontynuuje nurt fantastyki technologicznej, jaką zaprezentował w debiucie. Ale to co tam było istotnym składnikiem dramatu – szczegółowo przestawiona w działaniu technika – w „Artemis” pełni ledwie rolę ozdobnika. Wygląda to tak, jakby cała maszyneria księżycowa została powołana do życia jedynie po to, by służyć za tło wybrykom głównej bohaterki. Owszem, opisy są szczegółowe, owszem, jest tu intryga i są przestępcy, ale jakieś to wszystko niekonieczne i mało frapujące. Nie rozumiem, dlaczego w tak ważnej dla swej kariery powieści Weir wziął się właśnie za tematykę księżycową. Musiał wszak ...
Wynalazcy do kwadratu
W książce prezentującej sylwetki 25 Polaków, innowatorów na skalę światową, wynalazcy zdecydowanie przeważają nad odkrywcami. Tych ostatnich jest tylko sześcioro: oprócz Skłodowskiej-Curie i Kopernika pozostali zasłużyli się w medycynie: Kazimierz Funk odkrył witaminy, Ludwik Hirszfeld – grupy krwi, Rudolf Weigl szczepionkę na tyfus, a Edmund Biernacki wykrywanie stanów zapalnych organizmu przez OB (odczyn Biernackiego). Funk i Hirszfeld byli zgłaszani do Nobla, ale ostatecznie go nie dostali. Z kolei wynalazcom polskim cywilizacja zawdzięcza takie urządzenia jak wykrywacz do min, platformę wiertniczą, kamizelkę kuloodporną, walkie-talkie, wycieraczki samochodowe, ręczną kamerę filmową, peryskop czołgowy, spawanie elektryczne, laminarny profil skrzydła samolotowego (czyli taki, który pozwala latać ...
Zbrodnicza arystokracja
Nie uważam, że dobrze się dzieje, kiedy księża zajmują się tym, co powinno należeć do cywilów. Ksiądz nie powinien zastępować sklepowej za ladą, szewca przy kopycie ani policjanta w śledztwie, bo większe szkody poniesiemy, gdy zabraknie go przy ołtarzu albo w konfesjonale. Jednakże w kulturze masowej, która zgrała już wszystkie karty, obsadza się księdza w roli detektywa, bo tego jeszcze nie było. Tylko czy na pewno nie było? Zanim nastał rodzimy ojciec Mateusz, użerający się z przestępcami w Sandomierzu (nie widziałem ani jednego odcinka, tak mało mnie to obeszło), poprzedził go ksiądz Brown. W roku 1911 Gilbert K. Chesterton zatrudnił go ...
Kaczmar
Znałem Jacka Kaczmarskiego od pierwszych kroków na scenie, od pierwszych piosenek i występów. Wydał mi się artystą od razu w pełni ukształtowanym, który potem niewiele dodał do swego image’u. Bo też nie musiał niczego dodawać – ewentualne zmiany tylko by osłabiły jego wizerunek ostrego, bezkompromisowego w osądach śpiewającego poety. Jego śpiewanie było jak jego teksty: biło po uszach, czasem przechodziło w krzyk, ale każde słowo było na swoim miejscu, żadne nie było zbędne. Przyjrzeć się tekstom Kaczmara, jak o nim mówił jego bliski kompan i współpracownik na scenie, Przemek Gintrowski, pozwala gruby tom wierszy „Między nami”, obejmujący cały (chyba) dorobek zmarłego ...
Kody i szyfry
Książka amerykańskiego eksperta od historii wojskowości i kryptologii obejmuje okres od II wojny światowej do obalenia muru berlińskiego. Opowieść zaczyna się pięknymi sukcesami: Turing rozpracowuje ulepszoną wersję niemieckiej maszyny szyfrującej Enigmy, zaś Amerykanie jej japoński odpowiednik określony jako Purple. Z biegiem czasu „złoty okres” stał się wspomnieniem: najlepsi ludzie zrezygnowali, teoretycznych narzędzi nie przybywało, przeciwnicy wprowadzali nowe metody, lepiej pilnowali procedur. Maszyny szyfrujące stosowano do lat 70., a wprowadzone w nich ulepszenia dały stopniowo przewagę szyfrującym nad tymi, który usiłowali szyfry łamać. Pod względem terytorialnym Budiansky ogranicza się do Związku Sowieckiego, który rychło po II wojnie z sojusznika przebranżowił się na ...
Czy pan istnieje, Mr. Lem?
Zdaje mi się, że pisanie biografii przypomina rekonstrukcję kierowcy rajdowego Johnsa z opowiadania Lema „Czy pan istnieje, mister Johns?”. Części ciała utracone podczas wypadków na torze wymienia się na sztuczne narządy i organy, wskutek czego jest coraz mniej Johnsa w Johnsie, a coraz więcej firmy produkującej protezy. W biografii Lema pióra Orlińskiego zachodzi podobne zjawisko: wprawdzie Lema jest w niej sporo, ale zdecydowanie za dużo Orlińskiego. Wojciech Orliński bez przerwy pisze o sobie, wypiera sobą swego bohatera - a przecież czytelnik biografii autora „Solaris” chce przede wszystkim czytać o Lemie, nie zaś o Orlińskim. (We wzorcowej biografii Sutina o Philipie ...
