Danna Staaf:  Monarchowie mórz. Niezwykła opowieść o pięciuset milionach lat ewolucji głowonogów

Macki i wielkie oczy

Ośmiornice i kałamarnice to stworzenia jakby z innej planety, ich macki wielokrotnie dostarczały inspiracji autorom science fiction. Książka „Monarchowie mórz” Danny Staaf, specjalistki od głowonogów, dowodzi jednak, że powstały na Ziemi, wzrosły i obrodziły setkami gatunków, pokonując wielkie wymierania, w tym te pod koniec paleozoiku i pod koniec mezozoiku. Zapewne w głębinach morskich łatwiej przetrwać uderzenie komety niż na otwartej powierzchni, ale odporność gatunkowa też ma swoje znaczenie.


Red. Stanisław Bereś:  Lem: Reaktywacja. Kongres Lemologiczny

Kongres Lemologiczny

Ogłoszony dwa lata temu Rok Lema skutecznie storpedowała pandemia. Tymczasem najbardziej okazała impreza, która z pewnością byłaby jego ozdobą, odbyła się pięć lat wcześniej we Wrocławiu. Nosił on wówczas dumne miano Europejskiej Stolicy Kultury 2016 i dla uświetnienia tej okoliczności Stanisław Bereś wymyślił debatę poświęconą twórczości Stanisława Lema. Akurat przypadała 10 rocznica śmierci autora „Astronautów”, okazje się zsumowały i w efekcie Kongres Lemologiczny stał się jednym z najbardziej spektakularnych wydarzeń kulturalnych ostatnich lat.


Beata Biały:  Słońca bez końca. Biografia Kory

Szał niebieskich ciał

Momentem przełomowym dla zespołu Maanam i jego wokalistki Kory stał się występ na festiwalu piosenki w Opolu w 1980 roku. Wtedy to po wykonaniu piosenek „Boskie Buenos” i „Żądza pieniądza” formacja Marka i Olgi Jackowskich znalazła się na ustach wszystkich, tak odmienne od festiwalowej rozlazłości było to wystąpienie. Dynamiczne, energetyczne, ciekawe pod względem muzycznym, dobrze zagrane i zaaranżowane – oczy wszystkich zwrócone były zwłaszcza na słabo znaną wcześniej wokalistkę. Wojciech Młynarski, który obserwował ten występ w TV, miał skomentować: – Świat się kończy!


Edward O. Wilson:  Opowieści ze świata mrówek

Mrówki rządzą światem

Edward O. Wilson, światowej sławy myrmekolog (specjalista od mrówek), zajmuje się tymi owadami od ośmiu dekad. „Opowieści ze świata mrówek” traktują zarówno o obiektach jego badań i fascynacji, jak i o jego drodze życiowej. Wśród jego 30 książek oprócz traktatu „O naturze ludzkiej” była także autobiografia oraz powieść „Anthill” (Mrowisko). Za swe dzieła dwukrotnie otrzymał nagrodę Pulitzera. „To historia myrmekologii jako fizycznej i intelektualnej przygody”, napisał we wstępie do „Opowieści”.


Paul Murdin:  Wszechświat. Biografia

Wszechświat jak żywy

„Wielki Wybuch był momentem narodzin Wszechświata, ale trafniejsze byłoby chyba stwierdzenie, że była to chwila jego poczęcia. Okres istnienia kosmicznej kuli ognia najtrafniej można porównać do rozwoju embrionalnego. (…) Od osiągnięcia wieku 380 tysięcy lat można go już uważać za dziecko, ponieważ zaczął się rozwijać jak istota ludzka, powoli dojrzewał i coraz bardziej przypominał znany nam kosmos.” Paul Murdin, astronom z Cambridge, widzi we Wszechświecie żywą istotę, a skoro tak, dozwolone jest napisanie jej biografii. „Po dzieciństwie i czasie dojrzewania rozpoczął się dłuższy etap, w którym Wszechświat przypomina dojrzałą, powoli starzejącą się osobę”, przekonuje w innym miejscu.


Olaf Stapledon:  Stwórca Gwiazd

Kosmos ostateczny

W 1930 roku brytyjski filozof i pisarz wydał utwór science fiction „Ostatni i Pierwsi Ludzie”, w którym przedstawił wyimaginowane dzieje ludzkości aż do ostatecznego sczeźnięcia rasy ludzkiej z powierzchni kosmosu. Siedem lat później, w przededniu II wojny światowej, poszerzył optykę: „Stwórca Gwiazd” to już dzieje całego Wszechświata od Big Bangu do smutnego końca, kiedy w rozdętej przestrzeni okrążać się będzie nieco żużelków z wypalonych gwiazd.