Łukasz Lamża:  Wszechświat krok po kroku

Życie bez początku

Łukasz Lamża, doktor filozofii zajmujący się kosmologią i astrofizyką, stara się spojrzeć na te dyscypliny i ich ustalenia w sposób wszechogarniający. Taki był „Przekrój przez Wszechświat”, w którym autor zstępował od największych struktur do najmniejszych i od gigantyzmu Wszechświata do drobnych kropelek życia rozsianych po Ziemi. Podobny w zamyśle jest „Wszechświat krok po kroku”, stanowiący kompendium tego co wiemy o kosmosie i jego urządzeniu. Również tu autor przyjmuje perspektywę od największego do najmniejszego: zaczyna od Wielkiego Wybuchu, kończy na pierwotniakach.


Damien Chazelle:  Pierwszy człowiek

Wielki skok ludzkości

Twórcy filmu „Pierwszy człowiek” opowiedzieli o zdobywaniu Księżyca z pozycji astronauty, który jako pierwszy postawił stopę na innym ciele niebieskim. Popełnili przy tym feler: jeśli się kręci film o Hitlerze albo o Stalinie, odgrywający ich aktorzy są podobni do Hitlera czy Stalina. W filmie astronautę Neila Armstronga gra, bardzo dobrze zresztą, Ryan Gosling. Tyle tylko, że z twarzy słabo przypomina dowódcę Apollo 11, natomiast natarczywie kojarzy się z komentatorem sportowym Maciejem Kurzajewskim. Odkrycie tego zabrało mi połowę przyjemności z oglądania filmu.


Marie Brennan:  Zwrotnik Węży. Pamiętnik lady Trent

Smoki i polityka

Oto pomysł na ambitny cykl fantasy: światowej sławy badaczka smoków lady Trent u schyłku życia dokonuje obrachunku, pisząc wspomnienia. Każdy tom jak dotąd to jedna wyprawa; w Polsce na razie ukazały się „Historia naturalna smoków” i ostatnio „Zwrotnik Węży”. Są one wzorowane na wiktoriańskim modelu badania przyrody, w którym poczesne miejsce zajmowały warstwy wyższe. W gronie arystokracji do dobrego tonu należało zbieranie skamielin, interesowanie się przyrodoznawstwem, dysponowanie podstawową wiedzą na ten temat itp.


Priyamvada Natarayan:  Mapy kosmosu. Przełomowe idee naukowe, dzięki którym odkryliśmy Wszechświat.

Nauka jako prowizorka

Najbardziej interesujące koncepcje naukowe są swego rodzaju mapami, powiada Priyamvada Nataryan w książce o kluczowych teoriach kosmologii. „Odkrywane prawdy mają charakter dynamiczny i kreślą jedynie mapę wytyczającą drogę dalszego rozwoju”. Mapa ta jest z gruntu prowizoryczna i w tym sensie prowizoryczna jest cała nauka, gdyż nowe ustalenia powodują modyfikacje teorii i całego stanu wiedzy.


Żeromski ostrugany

Pod sam koniec sierpnia wieczorna telewizja pokazała, jak literat Dobosz skrócił „Przedwiośnie” Żeromskiego ma zlecenie bodaj kancelarii Prezydenta RP. Dobosz uwziął się szczególnie na słowo „tudzież” oraz na przymiotniki. W końcu jednak zniecierpliwił się tą mrówczą dłubaniną i jął wywalać całe partie tekstu; w rezultacie z „Przedwiośnia” zostały jakieś dwie trzecie. W ramach upowszechniania czytelnictwa Prezydent osobiście przeczytał przed kamerami te zgliszcza, wmawiając społeczeństwu, że to nadal Żeromski.